De Bonaire is een unieke vertegenwoordiger van een heel interessante periode in de Nederlandse scheepsbouw en scheepvaart.

Van diverse zijden is terecht aangedrongen op restauratie van het schip. Het Nederlands Scheepvaartmuseum te Amsterdam achtte al in 1977 behoud van het schip van groot historisch belang. Het museum stelde een groot aantal tekeningen van de Bonaire kosteloos ter beschikking aan een comité tot behoud van de Bonaire. In een brief van 14 maart 1988 wijst Vice-Admiraal Sir Patrick Bayly, Director and Chairman of the Ships Committee of the Maritime Trust, op de belangrijke cultuurhistorische waarde van het schip en pleit vurig voor behoud. Een gelijkluidend pleidooi verschijnt in 1994 in het defensieblad Alle Hens.

Vanaf 1924 heeft het schip in Delfzijl gelegen als logementschip voor de Zeevaartschool Abel Tasman. Ook in Delfzijl zijn plannen gemaakt tot restauratie van het schip. Ook daar vonden de plannenmakers, dat het schip op het droge tentoongesteld moest worden. Een van de redenen daarvoor is de prachtige vorm van het onderwaterschip en de interessante installatie die de schroef omhoog kan halen tijdens het zeilen.

In 1996 kwam het schip, na overleg tussen de gemeente Delfzijl, de gemeente Den Helder en de Koninklijke Marine naar Den Helder in het dok 1 van de Oude Rijkswerf Willemsoord voor een onderzoek naar de mogelijkheden voor restauratie. Een commissie onder leiding van ir. Harm Bouland kwam tot de conclusie dat restauratie wel mogelijk was, maar dat zoveel mogelijk van het schip behouden moest worden opdat het product van de restauratie niet de oorspronkelijke uitstraling zou verliezen.

Veel voorwerk was in Delfzijl al gedaan door de heer Foeke Roukema, die naar voorbeeld van het schip de Jylland in Denemarken de restauratie in 5 fasen had ingedeeld. Hij had de werkzaamheden in die fasen in grote lijnen beschreven en de kostenraming per fase uitgevoerd.

10 miljoen gulden zou het moeten kosten en het zou niet korter dan 10 jaar moeten duren.

De kosten waren zo hoog, omdat men rekening wilde houden met het slepen van haven naar haven om de verschillende nautische evenementen te bezoeken. Dat doet een beroep op de sterkte van het schip en de kosten om die sterkte te verbeteren zijn hoog.

10 jaar, omdat het schip in het historische dok 1 van het Maritiem Etablissement Willemsoord ligt en de bezoekers daarvan over het algemeen dol zijn op werken: ze kunnen er uren naar kijken.

Na 1996 is er weinig tot niets met het schip gebeurd. Er was geen geld en een onderzoek toonde aan, dat uit de regio Den Helder niet meer dan 0,85 miljoen gulden aan sponsorgelden was te verwachten en uit de regio Delfzijl niets.

Totdat gedurende 2003 en 2004 het besef groeide bij de gemeente Den Helder, dat de Bonaire een cultuurhistorisch belangrijk project was, maar ook dat de werkgelegenheid sterk gediend zou zijn wanneer de restauratie aangepakt zou worden met behulp van werkervaringsprojecten.

Voldoende financiële hulp werd toegezegd om met de restauratie een begin te kunnen maken.

Zo werd op 15 april 2005 formeel een begin gemaakt met de restauratie.

Enkele passages uit de toespraak van voorzitter ir. Ben Mooiman bij aanvang restauratie op 15 april 2005.

Dames en heren,

Drie jaar geleden zag de zaak er helemaal niet zo rooskleurig uit. Het schip dreef in het natte dok, maar daar was bijna alles mee gezegd. Totdat ik tegen Peter Kegels aanliep. Hij had een idee. Met tomeloze ijver heeft hij dat uitgewerkt tot een plan voor het restauratiebedrijf Werk op Stapel. Dat vervolgens de grond in geboord werd omdat we geen horeca mochten bedrijven. Dat recht was voorbehouden aan anderen. Bovendien was een themapark in een themapark (Cape Holland) ongewenst.

Dan een ander plan.
Een stichting oprichten, die gebruik maakte van werkervaringsprojecten. Iedereen wild enthousiast. Uniek in Nederland. Totdat bleek, dat er niet genoeg mensen waren om werkervaring op te doen. Bovendien mochten we die niet zelf inschakelen, maar moesten we gebruik maken van al bestaande projecten, zoals Herstelling. Maar wel hadden we financiële steun toegezegd gekregen van de BV’s Willemsoord en Cape Holland van elk 50.000 euro per jaar. En hadden we de wethouder financiën en de fractievoorzitters van de gemeenteraad achter ons gekregen voor het verdubbelen van dat bedrag. Dat gaat straks bij de voorjaarsnota behandeld worden. Met die drie bedragen kunnen wij aantonen, dat de restauratie tot een goed einde gebracht zal worden waardoor wellicht ook andere sponsors ons zullen steunen. Het Dorus Rijkers Fonds heeft ons in dat geval al een fantastisch bedrag toegezegd van 450.000 euro, te verdelen over 10 jaar. (Noot achteraf: Alleen de Gemeente Den Helder heeft zich aan deze toezeggingen gehouden!)

Toen zonk de Bonaire. Vlak voor de opening van Cape Holland. Een ramp. Maar die viel in het niet, toen een week later mijn compagnon, zoals we elkaar noemden, Peter Kegels plotseling overleed. De man die zich met groot doorzettingsvermogen en veel vernuft voor de Bonaire inzette. De man die dit moment zo dolgraag had willen meemaken.

Dames en heren, de Bonaire is weer boven water gekomen door de inspanning van drie Helderse bedrijven: Rederij Waterweg, de Onderwaterspecialist en BV Willemsoord. Heel spectaculair.
En nu, na twee grote incidentele giften van de gemeente zijn we begonnen.

De werf Scheeps Reparatie Friesland uit Harlingen heeft de opdracht gekregen de schade als gevolg van het zinken, nu bijna een jaar geleden, te herstellen en de bovenbouw van het schip te verwijderen en daar een tent voor in de plaats te zetten. Deze werf heeft een grote ervaring met dit soort projecten en het wederzijds vertrouwen in een goede samenwerking is groot.

Ik wil toch graag uit de nieuwe geschiedenis van de Bonaire noemen: de mensen uit Delfzijl, die bijna 10 jaar onder leiding van de heer Piet Franken op het schip hebben gepast nadat het door de zeevaartschool Abel Tasman was afgestoten.
Zij hebben de historische waarde van het schip ingezien en plannen gesmeed om het te behouden. Twee keer al eigenlijk.

De eerste keer in de jaren 70 en de tweede keer zo’n 10 jaar later.

Hartelijk dank daarvoor. Ik dank ook:

• De gemeenten Delfzijl en Den Helder die samen met de Nieuwe Rijkswerf van de Koninklijke Marine 175.000 gulden elk beschikbaar stelden voor de eerste dokking van de Bonaire en het technische onderzoek naar de haalbaarheid van de restauratie.
• Rotary Den Helder die als eerste de Bonaire sponsorde met 75.000 gulden.
• De NAM, die toen nog in Den Helder zetelde kwam daar direct achteraan met hetzelfde bedrag.
• De Raad van Toezicht van de Stichting Bonaire die zo groot is geweest toe te staan, dat het schip in Den Helder zal blijven.
• De Raad van Bestuur van de stichting Bonaire die door is gegaan waar ieder ander ophield.
• Het Marinemuseum, het Instituut Maritieme Historie, het Nederlands Scheepvaartmuseum en het Maritiem Museum Rotterdam, allen maken deel uit van de nieuwe geschiedenis of moet ik zeggen de toekomst van de Bonaire.

Formele eerste handeling

Daadwerkelijke eerste handeling

We zijn begonnen en zijn niet meer te stoppen.

Heel veel dank voor uw komst!