De eerste maanden van 2021 staan de restauratie werkzaamheden op een laag pitje. Kou, corona en geldgebrek zijn de oorzaken. Toch staan dit jaar de officiersverblijven en de dekwerktuigen, waaronder de bewapening op het programma voor restauratie. Aanvragen voor subsidie daarvoor zijn aan een aantal fondsen gestuurd en tot nu toe, 17 februari 2021, hebben 2 fondsen positief gereageerd.
Toch staat niet alles stil. Het kanon van 15 cm begint al behoorlijk vormen aan te nemen. Dat voor de plaatsing van het kanon een vergunning nodig is, is niet verwonderlijk want het ziet er nu al indrukwekkend uit. De afmetingen zijn op de foto goed te vergelijken met die van de trotse maker, Wout Hammer op de achtergrond.
Een voorwaarde voor het opnieuw inrichten van de officiersverblijven is een waterdicht dek. Begonnen is met het verwijderen van slechte dekdelen op het halfdek, het achterste deel van het dek. Daarmee is de ruimte geopend, waar sinds de verbouwing in 1903 niemand meer geweest is, of zelfs een blik in heeft geworpen. De ruimte waarin de helmstok van het roer zich bevindt. Maar ook het deksel van de ovale koker waardoorheen de schroef omhoog gehaald kon worden, de schroefput. Op de foto zijn allebei te zien.
.
Als het deksel is weggehaald kan men vanaf dek bovenop de schroef en in het dok kijken. Om de bezoeker dat ook te laten zien komt er een glazen plaat boven het gat. Voor diegenen, die dat niet weten: in de 2de helft van de 19de eeuw kregen veel schepen de mogelijkheid om tijdens het zeilen de schroef boven water te tillen, zodat die geen remmende werking had. De speciale schroef, de Mangin-schroef werd met een stukje schroefas, gemonteerd in het schroefraam, het licht-blauw gekleurde gedeelte, omhoog gehaald.
Op de Bonaire gebeurde dat overigens alleen bij schade aan de schroef. Die kon dan hersteld worden zonder dat het schip hoefde te dokken. Dat kon alleen stilliggend met het roer aan boord, omdat de helmstok in de weg zat.
Nu het deksel van de ovale koker, de schroefput, is gehaald kan vanaf het dek ( en straks vanaf de glazen plaat ) een blik geworpen worden op de schroef.
René Langendijk is samen met Harry de Leeuw begonnen met het vervangen van de slechte dekdelen in het achterschip. Als hij daarmee klaar is, zal de firma Gemini de naden tussen de balken waterdicht sealen met sikaflex. Het halfdek is daarvoor veranderd in een overdekte timmermanswerkplaats. Overdekt, omdat tijdens de werkzaamheden het dek absoluut droog gehouden moet worden.
Binnenboord, in de machinekamer hebben we te maken met een heel agressieve schimmel, die zelfs de dikke balken van het dek “opeet”. Gelukkig heel plaatselijk, zodat de schade klein is. Maar wel heel interessant! En leerzaam. Schimmels onmiddellijk bestrijden!
.
Intussen is Jacht- en Scheepstimmerbedrijf Schrier uit Den Oever begonnen met het bewerken van het halfdek. De “pek” (marine glue) is weggehaald tussen de dekdelen en de naden tussen de delen zijn uitgefraised. De proppen in de boutgaten worden vervangen door Rene Langendijk.
Pek weggehaald.
Naden gefraised.
Proppen vernieuwd.
En de machinekamer is een prachtige, museale set gereedschap voor de vuurstoker rijker.
De luchthappers voor de brug zijn door Harry geplaatst. Weer een fraaie toevoeging aan het uiterlijk van het schip!
En op het halfdek is Gemini begonnen met het aanbrengen van Sikaflex tussen de dekdelen.
De rails tussen dekhuis en fokkemast, waarover het 15 cm kanon kan worden verplaatst van Stuurboord naar Bakboord en terug zijn door Harry aan dek bevestigd. Een leuke puzzel! Binnenkort komt het kanon van Wout Hammers in Kampen naar de Bonaire !
In de werkplaats van het Marinemuseum heeft de heer Cees Duinker, 84 jaar jong en oud werknemer van de Bewapenings Werkplaatsen van de Koninklijke Marine de stoommachine gerestaureerd die een aantal jaren geleden geschonken werd door Wetterskip Fryslan aan de Bonaire. Het is een juweeltje geworden en zal worden geplaatst in de machinekamer van de Bonaire.
Het halfdek is klaar en waterdicht en de glazen plaat boven de schroefput is geplaatst. Wie durft er op te staan?
Op maandag 22 november was het zo ver. Het kanon wordt in Kampen opgehaald en na aankomst op Willemsoord aan boord gezet. Een spannende gebeurtenis. Gaat alles zoals gepland en vooral: past alles. Vooral de rails. Maar alles verliep smetteloos! Het transport door de firma Mulder uit Julianadorp en daarna de plaatsing aan boord, ook door N.C. Mulder.
In een adem door werd de stoommachine in de machinekamer gehesen. Daar komt hij prachtig tot zijn recht!
Op vrijdag 27 november werd het kanon onthuld door mevrouw Nel Kousbroek, de echtgenote van onze overleden penningmeester Hans Kousbroek. Op onderstaande foto is zij de dame met de lichte regenjas en paraplu. Op het sein, een, twee, drie van bestuurslid Willem Geijtenbeek trok zij het doek van het kanon en riepen alle aanwezigen om het hardst: BOEM !
Na deze plechtigheid legde de trotse maker van het kanon, Wout Hammer, de werking ervan uit aan de omstanders, allemaal konstabels in spe.
De volgende dag, toen het stof was weggespoeld door hevige regenbuien stond het kanon in alle stilte imposant op het dek, alom bewondering afdwingend !!
